Hadislerde emanet ve ihanet

Abstract

İslâm, insanların hayatları boyunca güvenilir insanlar arasında, güvenli bir ortamda yaşamasını amaçlayan bir dünya görüşüne sahiptir. Tamamen güvene dayalı bir hareketi ifade eden emanet prensibi, adil bir toplum düzeninde, bu düzenin sağlıklı işlemesinde ve müminlerin kendi aralarındaki olağan sosyal ilişkilerinde ortaya çıkmaktadır. Gerek Allah tarafından gerekse insanlar tarafından kişiye iade edilmek üzere verilen maddî ve manevî her şey emanet kapsamına girmektedir. İnsanın, kendisine emanet olarak bırakılan herhangi bir şeyi zayi etmesi, eksiltmesi, kamu malını haksız olarak üzerine geçirmesi, verdiği sözde durmaması, dini emirleri yerine getirmemesi vb. ise emanetin zıttı olan ihanetin muhtevası içine girmektedir. İslâm'da, ihanetin bütün çeşitlerinden uzak durulması istenmiştir. Bu çalışmada, temel hadis kaynaklarında, özellikle Kütüb-i Sitte'de yer alan emanet ve ihanet ile ilgili hadislerin değerlendirilmesi yapılmış ve bu kavramlardan çıkarılabilecek sonuçlara değinilmiştir. Çalışmanın birinci bölümünde emanetin önemi ve sosyal boyutu, emanete ihanet etmek, emaneti zayi etmek, emaneti ehline teslim etmek, emanetin kaldırılması, ümmetin emaneti kadınlar, Hz. Peygamber'in (s.a.s) emanet sıfatı, Hz. Peygamberin (s.a.s) bıraktığı emanetler ile maddî ve manevî emanetler konuları üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde ise ihanet kavramının hadislerde nasıl yer bulduğuna, ihanetin toplumsal zararlarına, kamu malına ihanete, ihanete sebebiyet veren etkenlere ve tarihteki bazı ihanet örneklerine değinilmiştir. Emanete sarılmanın, ihanetten ise uzak durmanın insanoğluna neler kazandıracağı üzerinde durulmuştur. Bir Müslüman için emanet bilincinin hayatının merkezinde olması gerektiği görülürken, ihanetin ise hayatının hiçbir döneminde yer almaması gerektiği sonucuna varılmıştır.

Islam has a worldview that aims to make people live in a safe environment among reliable people throughout their lives. The principle of entrustment, which refers to a movement based entirely on trust, emerges in a fair society order, in the healthy functioning of this order and in the ordinary social relations of believers among themselves. Everything material and moral that is given to be returned to the person, both by Allah and by people, falls within the scope of trust. The fact that a person loses and decreases everything left to him, unfairly passes public property on him, does not keep his promise, does not fulfill religious orders, etc. falls into the content of betrayal, which is the opposite of the entrustment. In Islam, it was requested to stay away from all kinds of betrayal. In this study, the hadiths related to the concepts of trust and betrayal in the basic hadith sources, especially in Kütüb-i Sitte, were evaluated and the results that can be drawn from these concepts were mentioned. In the first part of the study; the importance and social dimension of the entrustment, betraying the entrustment item, wasting the entrustment item, not handing over the entrustment thing to its people, removing the entrustment, women whoese entrustment of ummah, the entrustment title of Hz. Prophet (pbuh), The entrustments left by the Hz. Prophet (pbuh) and the topics of material and spiritual entrustments were emphasized. In the second part, how the concept of betrayal found its place in the hadiths, the social damages of betrayal, the betrayal of the public property, the factors that caused betrayal and some examples of betrayal in history are mentioned. It has been emphasized what human beings will bring to human beings to embrace the entrustment and staying away from betrayal. While it is understood that the consciousness of entrustment should be at the center of a Muslim's life, it is concluded that betrayal should never occur in any part of their life.