Toros kardeleninde (Galanthus elwsii Hook.) salisilik asit ve çinko uygulamalarının antioksidan enzim aktivitesi, prolin, karotenoid, klorofil içeriği üzerine etkisi

Abstract

Kardelen içerdiği değerli sekonder metabolitler nedeniyle tıbbi amaçlı kullanılan önemli bir cinstir. Bu araştırma, farklı dozlarda çinko ve salisilik asit yaprak uygulamalarının Galanthus elwesii Hook.'un antioksidan enzim aktivitesi, prolin, klorofil ve karotenoid içerik üzerine etkisini araştırmak amacıyla yürütülmüştür. Deneme tesadüf parselleri faktöriyel deneme desenine göre beş tekerrürlü olarak 2021-2022 yetiştirme döneminde saksı denemesi olarak kurulmuştur. Çinko dozları (0, 40, 80 ve 120 mM) ve salisilik asit dozları (0, 0.5, 1 ve 2 mM) çiçeklenme dönemi başlangıcında yapraktan spreyleme ile tüm bitkilere uygulanmıştır. Hasat edilen taze yaprak örneklerinde askorbat peroksidaz enzim aktivitesi (APX), katalaz (CAT) enzim aktivitesi, prolin, klorofil ve karotenoid içerikleri belirlenmiştir. Galanthus elwesii Hook türünde çinkonun bütün dozlarında askorbat peroksidaz enzim aktivitesinde artış gözlenmiştir. Katalaz enzim aktivitesinde ise 80 mM çinko dozuna kadar önemli artış gözlenirken en yüksek dozlarda (120 mM çinko-2 mM salisik asit) uygulanan çinko ve salisilik asitin katalaz enzim aktivetesini kontrol grubuna göre %19 oranında düşürdüğü ve toksik etki gösterdiği tespit edilmiştir. Prolin miktarı, kontrol grubuna göre 0 (kontrol) çinko-0.5 mM salisik asit uygulanan parsellerde 12.4 kat artmıştır. 40 mM çinko-2 mM salisilik asit dozlarının lipid peroksidasyonu 1.75 kat arttırdığı tespit edilmiştir. Kardelende toplam klorofil, klorofil a ve klorofil b miktarında kontrol ortamına göre önemli artışlar sağlamıştır. Toplam klorofil miktarı, 120 mM çinko-2 mM salisik asit uygulanan parselde 2.27 kat, klorofil a miktarı, 40 mM çinko-1 mM salisik asit uygulanan parselde 2.41 kat, klorofil b miktarı, 0 mM çinko-0.5 mM salisik asit uygulanan parselde 1.54 kat arttığı tespit edilmiştir Karotenoid miktarı, kontrol grubuna göre 0 mM çinko-0.5 mM salisik asit uygulanan parselde 3.95 kat arttığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak, Galanthus elwesii türünde çinko ve salisilik asit uygulamalarının antioksidan enzim aktivitesi, prolin, klorofil ve karotenoid içerik üzerine olumlu etki göstermiştir. Özellikle 0.5 Mm'de salisik asit uygulamalarının kardelende prolin, klorofil b ve karotenoid miktarlarını önemli ölçüde arttırdığı tespit edilmiştir. 120 mM çinko uygulamalarının bitkide toksik etki yarattığı ancak yapraktan uygulanan salisilik asit uygulamalarının iyileştirici etki yaptığı ortaya konulmuştur.

Snowdrop is an important genus used for medicinal purposes due to the valuable secondary metabolites it contains. This research was carried out to investigate the effects of foliar applications of different doses of zinc and salicylic acid on the antioxidant enzyme activity, proline, chlorophyll and carotenoid content of Galanthus elwesii Hook. The experiment was established as a pot experiment in the 2021-2022 growing period with five replications according to the randomized plots factorial experimental design. Zinc doses (0, 40, 80 and 120 mM) and salicylic acid doses (0, 0.5, 1 and 2 mM) were applied to all plants by foliar spraying at the beginning of the flowering period. Ascorbate peroxidase enzyme activity (APX), catalase (CAT) enzyme activity, proline, chlorophyll and carotenoid contents were determined in the harvested fresh leaf samples. An increase in the ascorbate peroxidase enzyme activity was observed at all doses of zinc in Galanthus elwesii Hook strain. While a significant increase was observed in catalase enzyme activity up to 80 mM zinc dose, zinc and salicylic acid applied at the highest doses (120 mM zinc-2 mM salicylic acid) decreased the catalase enzyme activity by 19% compared to the control group and had a toxic effect. The amount of proline increased 12.4 times in plots treated with 0 (control) zinc-0.5 mM salicylic acid compared to the control group. It was determined that doses of 40 mM zinc-2 mM salicylic acid increased lipid peroxidation 1.75 times. Total chlorophyll, chlorophyll a and chlorophyll b amounts in snowdrops increased significantly compared to the control environment. It was detected that 120 mM zinc-2 mM salicylic acid applied in the plot increased the total amount of 'chlorophyll' 2.27 times, 40 mM zinc-1 mM salicylic acid applied in the plot increased the amount of 'chlorophyll a' 2.41 times, 0 mM zinc-0.5 mM salicylic acid applied in the plot increased the amount of 'chlorophyll b' 1.54 times. It was determined that the amounts of carotenoids increased 3.95 times in the plot where 0 mM zinc-0.5 mM salicylic acid was applied compared to the control group. As a result, in Galanthus elwesii, zinc and salicylic acid applications showed positive effects on antioxidant enzyme activity, proline, chlorophyll and carotenoid content. It was determined that salicylic acid applications, especially at 0.5 Mm, significantly increased the amounts of proline, chlorophyll b and carotenoid in snowdrop. It has been shown that 120 mM zinc applications have a toxic effect on the plant, but foliar salicylic acid applications have a healing effect.