Abdülmecîd b. Şeyh Nasûh b. İsrâil Amâsî'nin Makâmâtü'l-mücevvidîn ve derecâtü'l-muallimîn isimli eserinin tecvid ilmindeki yeri

Abstract

Abdülmecîd İbn. Şeyh Nasûh b. İsrâil Amâsî (ö. 996/1588), XVI. yüzyılda Amasya, Lâdik ve Tosya civarında yaşamış bir Osmanlı âlimidir. Başta Tefsir ve Hadis olmak üzere İslâmî ilimlerle ilgili çok sayıda eser yazmıştır. Eserlerini bizzat kendisi kaleme almış ve yazmaları, farklı kütüphanelerde gün yüzüne çıkarılmaya başlanmıştır. Müellifin bu araştırmaya konu olan Makâmâtü'l-mücevvidîn ve derecâtü'l-mu'allimîn fî tecvîdi'l-Kur'âni'l-mübîn isimli eseri Süleymaniye Yazma Eserler Kütüphanesinde mevcuttur. Ferağ kaydına göre eser, 979/1571 tarihinde tamamlanmıştır. Müellif tarafından nesih hattıyla kaleme alınan eser, Kur'ân-ı Kerim'in faziletleri, kıraat farklılıkları ve okunma esaslarını konu edinmiş ve kırk makam olarak tasarlanmıştır. İslâmî ilimlerin en şereflisinin Kıraat ve Tecvîd ilmi olmasını, eserini yazma gerekçesi sayan Abdülmecîd b. Nasûh, etkileyici bir giriş yaptıktan sonra ilk bölümleri Kur'ân okumanın faziletleri ile ilgili muhtelif mevzulara ayırmıştır. Arkasından Kıraat ilminin bazı konularına değinmiş, akabinde ise Tecvîd ilmi ve ahkamına yer vermiştir. Üslup olarak nesir tarzını seçen müellif, zaman zaman nazmı da kullanmış, bu suretle eserine renklilik katmıştır. Konu Kur'ân olduğu için doğal olarak âyet-i kerîmeleri kaynak olarak değerlendirmiş, fezâil mevzularının temelini rivâyetler oluşturduğu için, konuları beyan sadedinde çok sayıda hadîs-i şerife de yer vermiştir. Kaynak olarak verdiği hadislerin yer yer sıhhat değerlendirmelerini yapmıştır. Aynı zamanda İbnü'l-Cezerî ve Şâtıbî'den alıntılar yaparak bu alanın manzum kaynaklarından da istifade etmiştir. Arapça olarak yazmış olduğu eserinde bazen tercümeler yapmış ve bu tercümelerde Osmanlı Türkçe'sini kullanarak farklı bir te'lif çalışmasının ortaya çıkmasını sağlamıştır.

Abdülmecîd İbn. Şeyh Nasûh b. İsrâil Amâsî (d. 996/1588), XVI. he is an Ottoman scholar who lived around Amasya, Lâdik and Tosya in the 16th century. He wrote many works on Islamic Sciences, especially tafsir and hadith. He wrote his works himself and his manuscripts began to be unearthed in different libraries. The work named Makâmâtu'l-mucevvidîn ve derecâtu'l-muallimîn fî tecvîdi'l-Kur'âni'l-mubîn also belongs to the author and is available in the Sulaymaniyah Manuscripts Library. According to the assignation record, the work was completed in 979/1571. The work, which is the author's manuscript with naskh calligraphy, deals with the virtues of the Qur'an, the differences in recitation and the principles of reading, and is designed as forty maqams. Abdulmecîd b. after making an impressive introduction, Nasuh divided the first chapters into various topics related to the virtues of reading the Qur'an. Afterwards, he touched upon some of the subjects of the Science of Recitation, and in the last part, he gave place to the science of tajweed and its rules. Choosing the prose style as his style, the author also used verse from time to time, thus adding color to his work. Since the subject is the Qur'an, he naturally evaluated the verses of the Qur'an as a source, and since the narrations form the basis of the phenomena, he also reserved a large number of hadiths in the statement of the subjects. Regarding the hadiths he gave as a source, sometimes he is called sahih, hasen, garib, etc. In terms of method. made evaluations and sometimes did not contact at all. At the same time, he benefited from the verse sources of this field by quoting from Ibn al-Jazari and Shatibi. He sometimes made translations in his work that he wrote in Arabic, and by using Ottoman Turkish in these translations, he led to the emergence of a different copyright study.