Dinî Agnostisizm Üzerine Bir Değerlendirme

Abstract

Bu çalışmada, insanı ve evreni aşan Tanrı bilinebilir mi, bilinirse ne kadar ve nasıl bilinebilir, bilmeden de inanılabilir mi, Tanrı hakkında konuşulabilir mi, konuşulabilirse nasıl bir dil ile konuşu labilir gibi temel sorular ile ilgilenen Dinî agnostisizmin ne olduğu, gerekçeleri, kabul edilebilir olup olmadığı ya da hangi alanlarda ikna edici, hangi alanlarda da eleştiriye açık olduğu açıklanıp değer lendirilmektedir. Agnostisizm, Tanrı’nın var olup olmadığının bilinemeyeceğini iddia ederek O’nun varlığı ya da yokluğuna inanmayı askıya alır. Dinî agnostisizm ise Tanrı’yı bilmenin insanın bilgi sınırlarını aştığını ancak bu durumun O’na inanmaya engel olmadığını iddia eder. Dinî agnostisizmin söz konusu iddiasını ve onunla yakın bağlantılı olan negatif teolojinin Tanrı hakkında yegâne ko nuşma yolu olarak öne sürdüğü olumsuz dilin Tanrı’ya inanma ve O’nu tanımada ne kadar başarılı olup olamayacağını tartışmayı amaçlamaktayız. Dinî agnostisizm, Tanrı’yı bilmeme ile O’na inanma yı telif etmeye çalıştığı için olumlu görülebilir ancak nasıl bir varlık olduğu bilinemeyen ya da hak kında konuşulamayan bir Tanrı inancı savunusu birçok açıdan sorunludur. Zira Tanrı’nın aşkın, baş ka, mutlak, sınırsız vs. olması ve duyu dünyasındaki herhangi bir şey gibi bilinememesi ya da kavra namaması Tanrı’nın bilinemeyeceği ya da O’nun hakkında sadece olumsuz bir dil kullanılacağı an lamına gelmemelidir. En azından rasyonel çıkarım, tecrübe, his vs. gibi yollar ile O’nun hakkında az da olsa bir şeyler bilmek mümkün hatta zorunludur. Yoksa hakkında hiçbir şey bilinemeyen bir şeye yani belirsizliğe ya da boşluğa inanma gibi bir duruma düşülebilir.