BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI VE KIBRIS

Abstract

ngiltere, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı ile birlikte yaklaşık bir asırdır sürdürdüğü Osmanlı Devleti’nin toprak bütünlüğü politikasını terk ederek, doğu ticaret rotasının Doğu Akdeniz’deki kısmının güvenliği için önce sözleşme yoluyla Kıbrıs’a (1878) ardında da işgal etmek suretiyle Mısır’a (1882) yerleşti. İlk aşamada gücünü donanmasından alan İngiltere için Kıbrıs, bir deniz üssü olacak kadar alt yapıya sahip olmasa da stratejik konumu ve geliştirilebilir limanlar ve inşa edilecek depolama alanları ile İngiltere’nin amaç ve faaliyetleri için kullanılabilir olduğu kabul edildi. Fakat birkaç yıl sonra Mısır’ın işgal edilmesi ile birlikte İngiltere’nin Kıbrıs’a dair plan ve niyetleri etkisini kaybetti. 4 Haziran 1878’den itibaren Kıbrıs’ın idaresinden sorumlu olan İngiltere, Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı’na dahil olması neticesinde 5 Kasım 1914’te Kıbrıs’ı tek taraflı ilhak kararıyla Britanya İmparatorluğu’nun hakimiyetine alındı. Akabinde de Kıbrıs, savaşta olan Britanya İmparatorluğu’nun bir parçası olarak dolaylı olarak savaşa dâhil oldu. Birinci Dünya Savaşı sırasında İngiltere’nin savaş çabaları ve yükünü büyük oranda dominyonlar ve sömürgelerin karşıladı. Büyük savaş Kıbrıs için küçük boyutlarda yaşansa da onun da savaş yükünden payına düşenler vardı. I. Dünya Savaşı’nın başlaması ile birlikte İngilizlerin Kıbrıs’ın hukukî statüsünde tek taraflı değişikliğe gitmesi ve Kıbrıs’ın Britanya İmparatorluğu’nun savaş yükünü paylaşmaya dahil edilmesi sürecinin ele alındığı bu çalışmayla hem savaş süresince Kıbrıs’ta meydana gelen gelişmeler ele alınmış hem de Kıbrıs ile ilgili çalışmalar göz önüne alındığında Savaş ve Kıbrıs özelinde literatüre katkı sağlanmıştır.