LOZAN KONFERANSI ÖNCESİNDE TBMM’NİN ANKARA DIŞINA TAŞINMASINA İLİŞKİN MECLİS’TE YAPILAN TARTIŞMALAR

Abstract

Birinci Dünya Savaşının sona ermesiyle Osmanlı Devleti ile İtilaf Devletleri arasında Mondros Ateşkes Antlaşması imzalanmıştır. İtilaf Devletleri Antlaşma hükümlerine aykırı olarak Anadolu topraklarını işgal etmişlerdir. İşgallere son vermek amacıyla Mustafa Kemal Paşa tarafından Millî Mücadele başlatılmıştır. Mücadele başarı ile sürdürülmüş, ancak Kütahya-Eskişehir Muharebelerinde ordu geri çekilmek zorunda kalmıştır. Bu durum Mecliste ciddi endişe yaratmış, Yunan kuvvetlerinin ileri hareketinin Ankara için tehdit oluşturacağı düşünülmüştür. Tehlikenin Ankara’ya yaklaşmış olması, Büyük Millet Meclisi ve Hükümetin Kayseri’ye taşınmasını gündeme getirmiştir. Konu Meclisin gizli oturumunda tartışılmış, sonuçta Meclisin ve Hükümetin Ankara’da kalmasının doğru olacağına karar verilmiştir. Hükümetin ve Büyük Millet Meclisi’nin Ankara dışına taşınması meselesi ikinci kez, Büyük Taarruz ve Başkumandanlık Muharebesinin kazanılmasından sonra Meclis gündemine getirilmiştir. Bu defa taşınma isteği, Ankara’da hayat pahalılığının olması, kiralık konut bulma zorluğu ve geçim sıkıntısı gibi ekonomik gerekçelere dayandırılmıştır. Konu, Meclis genel kurulunda her yönüyle müzakere edilmiştir. Önergeye itirazlar yoğun olmuştur. Sonuçta, Lozan görüşmeleri öncesi böyle bir tartışmanın yapılmasının uygun olmayacağı ve etraflıca düşünülerek hareket edilmesi gerektiğine dikkat çekilmiştir. Ankara’da ev kiralarının fazla olduğu görüşü doğru olmakla birlikte hem pahalılığı önlemek hem de ev fiyatlarını daha uygun bir seviyeye getirmek için Meclise bir kanun teklifi verilmesi ve taşınma için ileri sürülen gerekçelerin ortadan kaldırıp bir çözüm bulunmasının daha doğru olacağı savunulmuştur. Bu çalışmada, konu üzerinde Mecliste yapılan tartışmalar hakkında bilgi verilecektir.