Bakara Suresi 2/81. Ayetindeki ‘Seyyie’ İfadesinin Anlam ve Yorumu Üzerine Bir İnceleme

Abstract

Kur’an-ı Kerim’de kötülük, fenalık, günah ve mâsiyet gibi kötü amellerin kişinin imanını ve ahiret hayatını menfi anlamda etkileyeceği yönünde ayetler bulunmaktadır. İşlenen (büyük) gü-nahların kişiyi ebedî azaba müstahak kılıp kılmayacağı yönündeki ihtilafların bazıları Bakara suresinin 81. ayeti ve ayetteki seyyie (?????????) kelimesi kapsamında tartışılmaktadır. Esasen İslam tefsir geleneğinin önemli bir yekûnunu teşkil eden kitabiyatta ayette zikredilen kötülükten kaste-dilenin şirk ve benzeri bir eylem olduğu bilgisi yer almaktadır. Bununla birlikte ayetteki seyyie (?????????) ifadesinin anlamlandırılmasında ve yorumunda klasik ve modern tefsir literatürü arasında farklılıklar gözlemlenmektedir. Söz konusu ifadenin genel ve literal bir okuma biçimiyle modern dönem tefsir literatüründe daha geniş çerçeveli bir yaklaşımla ele alındığı söylenebilir. Özellikle söz konusu ayetteki seyyie (?????????) kelimesinin klasik tefsir birikimindeki spesifik anlamı göz ardı edilerek herhangi bir kayıt koymadan genel olarak kötülük ve suç şeklinde çevrildiği görülmek-tedir. Böylece ayet, belirtilen kötü eylemin Müslüman olan veya olmayan herkesin işleyebileceği genelleyici bir yaklaşımla anlamlandırılmış olur. Bu doğrultuda ayetin devamında zikredilen ebedî cehennem tehdidi ise kötülük işleyen herkesi kapsamış olmaktadır. Bu araştırmada ise öncelikle erken ve klasik dönemdeki tefsir edebiyatından faydalanarak ayetteki tehdit içerikli mefhumun muhatabı belirlenmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda Kur’ân kelimelerini vücûh ve söz-lükbilim açısından ele alan eserlerden faydalanılmıştır. Araştırmanın devamında yapısal olarak çokanlamlılık arz eden bu ve benzeri kelimelerin anlam tayininde metin içi ve metin dışı bağla-mın önemi, erken ve klasik dönem tefsir literatüründen örneklerle ortaya konulmuştur. Modern dönem tefsir literatüründe ise ayetteki söz konusu ifadenin anlamlandırılmasına yönelik dönü-şüm açıkça görülebilmektedir. Söz konusu dönüşüm, Kur’an’daki bazı husûsî hitap ve içeriklerin umûmîleştirilmesi olarak tanımlanmıştır. Bu doğrultuda çalışmada yapısal olarak çokanlamlılık arz eden söz konusu ifadenin bağlam bilgisi dikkate alınarak anlamlandırılmasına yoğunla-şılmıştır. Ayrıca bu anlamlandırmanın tefsir tarihi süreci açısından değişimini ortaya koymaya ve bu doğrultuda tespitler ve teklifler sunulmaya gayret edilmiştir.