VEHHÂBÎ HÂKİMİYETİNİN GENİŞLEMESİ: BİNBAŞI HÜSEYİN HÜSNÜ’YE GÖRE KASR-I İBN AKİL BAŞARISIZLIĞININ GEREKÇELERİ VE YAPILMASI GEREKENLER

Abstract

Abdülaziz b. Reşîd, İbn Suûd ile mücadelesi sırasında Osmanlı Devleti’nden yardım talep etti. Bu yardım talebi, Osmanlı Devleti’nin İstanbul’a bir hayli uzak konumda olan Necid’e yönelik müdahalelerine bir yenisinin eklenmesine neden oldu. Vehhâbîlerle karşı karşıya gelen Osmanlı kuvvetlerinin idaresinde bazı isimler ön plana çıktı. ‘Necid Kıtasının Ahvâl-i Umûmiyesi’ adlı eseriyle Necid ve Necidliler ile seferlere ilişkin gözlemlerini aktaran son dönem Osmanlı subaylarından Binbaşı Hüseyin Hüsnü de belirtilen isimlerdendi. Hüseyin Hüsnü, Vehhâbîlere karşı mücadele eden ve yaşadıklarını kaleme alan nadir kimselerdendir. Belki de bu nitelikteki tek kişidir. Hüseyin Hüsnü’nün eserinde, İbn Reşîd’in bölgesel rakibi aleyhinde Osmanlı Devleti’nin müdahalesinden beklentileri, sefer sırasındaki tutumu ve Necid’e gönderilen kuvvetin askerî düzeninin bozulması ele alınan bazı detaylardandır. Özellikle Hüseyin Hüsnü’nün Osmanlı kuvvetini Suûdîlerle çarpışmaya sürükleyen iki bölgesel unsur arasındaki mücadelede birinin diğerine tercih edilmesine yönelik eleştirileri oldukça dikkat çekicidir. Sefer sırasında dile getirilen çok sayıda eleştirinin yer aldığı çalışmamızda, Hüseyin Hüsnü’nün eleştirel yaklaşımı öncelenerek Osmanlı-Vehhâbî ilişkilerine dair tarih yazımında farklı bir görüş açısının ve yaklaşımın sergilenmesi amaçlandı.