Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Lisans Programlarında Göç ve Kültürel Çeşitlilik

Abstract

İran, Irak, Afganistan ve Suriye'deki iç karışıklıklar nedeniyle Türkiye’ye göçler yaşanmış ve çok sayıda yabancı uyruklu çocuğun eğitim sürecine dâhil olmasıyla birlikte Sosyal Bilgiler dersinin ve öğretmenlerinin sosyalleşme ve kültürel entegrasyon konusundaki sorumluluğu artmıştır. Öğretmen adaylarının Sosyal Bilgiler dersleri aracılığıyla, değişime adapte olmuş ve yetkin bir şekilde mezun edilmesinin, göçün neden olduğu toplumsal sorunların çözümüne katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Kültürel çeşitliliğe sahip bir sınıfta çalışacak öğretmen adaylarının, farklı kültürlere yönelik farkındalık geliştirmesi ve bu öğrencilere eğitim verebilecek yeterlilikte olması beklenir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’deki Sosyal Bilgiler Öğretmenliği lisans programlarını göç ve kültürel çeşitlilik teması açısından inceleyerek programların yeterliliğini ve yıllar içerisindeki değişimini karşılaştırmalı olarak ortaya koymaktır. Bu nedenle, doküman incelemesi yöntemiyle T.C. Yükseköğretim Kurulu tarafından eğitim fakülteleri için hazırlanan 1998, 2006 ve 2018 Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Lisans Programları incelenmiş ve elde edilen veriler betimsel analiz tekniği ile çözümlenmiştir. Analiz sonucunda 1998 ve 2006 programlarında göç ve kültürel çeşitlilik teması kapsamında ders içeriklerinin sınırlı olduğu, 2018 programına bu tema kapsamında kapsayıcılık, küresel vatandaşlık, çok kültürlülük, çok dillilik ve çoğulculuk gibi yeni konular eklendiği, ancak bunun yeterli düzeyde olmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca programlardaki uygulamalı ders saati sayısının yeterli olmadığı ve bilgi ve farkındalık kategorisindeki kod sayısının beceri ve değerlere göre daha fazla olduğu sonucuna varılmıştır. Programın, öğretmen adaylarının kültürel çeşitliliği deneyimlemesine olanak sağlayacak şekilde geliştirilmesi önerilmektedir.