KAPİTALİST SİSTEMİN KRİZ VE YÜKSELİŞLERİ: UZUN DALGALAR TEORİSİ

Abstract

Feodalizmin gerilemesinden sonra gelişen iktisadi dalga, kapitalizmin yükselmesine ve güçlenmesine olanak sağlamıştır. Onaltıncı yüzyılın sonlarına kadar devam eden bütün bu gelişmelerden sonra, kapitalizmin egemen üretim tarzı haline gelmesi onyedinci yüzyıldaki uzun durgunluk döneminin aşılması ve sonrasında sanayi devrimiyle birlikte gerçekleşmiştir. Böylece 18. yüzyılın sonlarından itibaren ortaya çıkan sanayi devrimiyle birlikte kapitalizm önemli bir ivme kazanmıştır. Artık hızla üçüncü dünya ülkelerine ihraç edilmeye başlanan kapitalist düzen, her zaman tartışmaların ve suçlamaların odak noktası haline gelmiştir. Bu suçlamaların ve tartışmaların temel nedeni ise ekonomik daralmaların sebebinin hep kapitalizme yüklenmesi nedeniyle olmuştur. Ancak daralma dönemlerinin olmasına rağmen, genişleme dönemlerinin de olduğunu göz önüne alan kapitalist iktisatçılar ise bu genişleme dönemlerinden yola çıkarak kapitalizmi savunmuşlardır. 1970'lerin başında sona eren ekonomik genişlemenin ardından ortaya çıkan daralma, neo-liberallerin yoğun çabalarıyla yeni bir kapitalist-liberal dönemin başlamasına neden olmuştur. Artık 1980'lerle birlikte liberal kapitalist rüzgar yeniden esmeye başlamış, devletin ekonomiye müdahalesi olabildiğince azalmıştır. Yirminci yüzyılın sonunda ve Yirmibirinci yüzyılın hemen başında Türkiye de dahil olmak üzere birçok ülkeyi etkileyen ekonomik krizler bu yeni liberal kapitalist sürecin devamına engel olamamıştır. Ancak 2008'deki Amerika merkezli dünya ekonomik krizi liberal kapitalizmin yeniden ve daha güçlü sorgulanmasına dalgalanmalar, kapitalizmin geleceği hakkında görüş ayrılıklarının yeniden ortaya çıkmasına neden olmuştur. Marksistlerin iddia ettiği gibi gittikçe şiddetlenen bu krizler kapitalizmin sonunu getirecek olan bir sistem krizi mi? Yoksa kapitalist işleyişin olağan periyodik, aşağı ve yukarı devreler halinde salınan ve kapitalist gelişimin olağan çevrimi midir? 1917 devrimi bile kapitalizmin sonunu getirmediğine göre Kondratieff'in "Ekonomideki Uzun Dalgalar" teorisi daha akla yakın gelmektedir

The economic wave which developed after the losing ground of feudalism led to the strenghtening and rise of capitalism. After the all progresses which continued to the end of the 16. century, with the passings tag nation at 17. century and the industrial revolution caused to capitalism as being dominant mode of production. There by capitalism which revealed with the industrial revolution at the end of the 18. century gained acceleration. Then capitalist order which exported to the third world countries rapidly always be came focus point of the debate sand accusations. The main reason of these debate sand accusations was that the reason of economic recessions always adjudged to capitalism. Capitalist economists who take into consideration expansion periods of capitalism despite its recessions defends capitalism by highlighting the expansion of capitalism. The recession after the economic expansion which ended at the beginning of 1907s led to start on new capitalistliberal period as the result of intensive efforts of neo-liberals. With 1980s and capitalist-liberal wind started to blow, the state reduced its intervention to economy. At the end of 20. century and at he beginning of 21. century economic crisis which affected many countries including Turkey did not become barrier to the start of this new capitalist-liberal process. However, in 2008 the world economic crisis the U.S. centric led to strongly inquire of liberal capitalism again. All these cycles bring about to reveal of discords about the future of capitalism. Whetheror not this intensive crisis lead to the end of capitalism like the claims of Marxists. Or whetheror not natural cycles of capitalist progress which are periodical, upward and downward. If 1917 revolution did not bring about the end of capitalism, Kondratieff's long wave theory was plausible