ICD takılan hastaların uyku sorunları, şok ağrısı ve şok anksiyetesinin belirlenmesi

Abstract

İmplante edilebilir kardiyoverter defibrilatörler (ICD) hastalarda ani kardiyak ölüm riskini azaltırken hastaların korku, stres, ağrı, anksiyete, depresyon, cinsel sorunlar, uyku problemleri yaşamalarına neden olabilmektedir. Bu çalışmanın amacı, ICD takılan hastalarda uyku sorunları, şok ağrısı ve şok anksiyete düzeyleri arasındaki ilişkinin ve etkileyen faktörlerin incelenmesidir. Tanımlayıcı kesitsel tipte tasarlanan çalışmada çalışmanın evrenini 2017-2020 tarihleri arasında araştırmanın yürütüldüğü hastanede ICD implantasyonu yapılan hastalar (N=200), örneklemini PostHoc Power analizine göre çalışma kriterlerini taşıyan hastalar (n=132) oluşturmuştur. Veriler Genel Bilgi Formu, Florida Şok Anksiyete Ölçeği (FŞAÖ), Epworth Uykululuk Ölçeği (EUÖ), Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi (PUKİ) ve Visual Ağrı Skalası (VAS) ile elde edilmiştir. Veriler IBM SPSSV23 programına aktarılarak t testi, tek yönlü varyans analizi, Kruskal Wallis H Testi ile analiz edildi. Önem düzeyi p<0,05 olarak alındı. Yaş ortalaması 66,13 olan hastaların %66,7'sinin erkek %56,1'inin kardiyak arrest öyküsü olduğu, %66,7'sinin ICD şoku yaşadığı, ICD implantasyonundan sonra %53'ünün uyku problemi, %85,2'sinin şok ağrısı yaşadığı saptanmıştır. PUKİ ile FŞAÖ toplam puanı arasında istatistiksel olarak anlamlı (p<0.001), EUÖ ile istatistiksel olarak anlamlı olmayan bir ilişki saptanmıştır (p>0,001). Yaş, cinsiyet, medeni durum, sigara içme, birlikte yaşadığı bireyler, ICD'nin şimdiye kadar şok vermesi, ICD'nin üstüne yatma, ICD'nin yerinden çıkacağı korkusunun FŞAÖ toplam puanını; cinsiyet, çalışma durumu, kalp krizi öyküsü, tanımlanmış uyku bozukluğu, kabus nedeniyle uykudan uyanma, uykuda nefesin durmasının PUKİ toplam puanını; daha önce tanımlanmış uyku bozukluğu, kalp krizi öyküsü, uyku bozukluğu için ilaç kullanma, ICD'nin üzerine yatıldığında hissedilen ağrı ile ICD şok verdiğinde yaşanılan ağrı durumunun EUÖ puanını etkilediği belirlenmiştir. ICD hastalarının şok anksiyete ve şok sırasında hissettikleri ağrı puanlarının ortalamanın üstünde olduğu, uyku kalitelerinin kötü olduğu, uykululuk düzeyinin 'normal ama artmış gün içi uykululuk düzeyinde' olduğu saptanmıştır. Şok anksiyetesinin uyku kalitesini etkilediği söylenebilir. Hemşirelerin ICD'li hastaların şok anksiyetesi yaşama durumlarını değerlendirmesi, hastaların anksiyetelerinin azaltılması ve uyku kalitelerinin arttırılmasına yönelik hemşirelik girişimlerini planlanmaları önerilmektedir.

Implantable Cardioverter Defibrillators (ICD) may cause patients to experience fear, stress, pain, anxiety, depression, sleep problems and sexual problems while they decrease the risk of sudden cardiac death. The aim of this study is to identify the relationship between sleep problems, shock pain and shock anxiety levels of the patients with ICD implantation and the factors affecting these problems. The population of the descriptive, cross-sectional study comprised patients who underwent ICD implantation between 2017-2020 (N=200) at the hospital where the research was conducted at. The sample of the study comprised patients who met the criteria for the research according to Gpower analysis PostHoc power analysis (n=132). Data was collected by using General Information Form, Florida Shock Anxiety Scale (FSAS), Epworth Sleepiness Scale (ESS), Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI) and Visual Pain Scale (VPS). Data was transferred to IBM SPSSV23 program and analysed by using t test, one way variance analysis and Kruskal Willis H test. Significance level was taken as p<0,05. Average age of the patients was 66,13, %66,7 of them were male, %56,1 of them had cardiac arrest history, %66,7 had ICD shock, %53 had sleep problems after ICD implantation and %85,2 had shock pain after ICD implantation. PSQI had a statistically significant relationship with FSAS total scores (p<0,001) and a statistically insignificant relationship with ESS (p>0,001). Age, gender, marital status, smoking, people in the household, shock caused by ICD, lying on ICD and the fear of the dislocation of ICD affected FSAS total scores; cardiac arrest history, identified sleep problems, waking up because of nightmares and to stop breathing while sleeping affected PSQI total scores; identified sleep problems, cardiac arrest history, using medication for sleep disorders, pain when lying on ICD and the pain caused by ICD shock affected ESS total scores. It was detected that ICD patients' shock anxiety levels and scores of pain during shock were above average, they had poor sleep quality, their sleepiness levels were "normal yet increased sleepiness level during the day". It can be said that shock anxiety affects sleep quality. It is suggested that attempts should be made to enhance nurses' ability to evaluate ICD patients' shock anxiety, decrease the anxiety level of patients and increase their sleep quality.