İlkokul öğrencilerinin okuma-yazma motivasyonunda sosyal-duygusal gelişim, azim ve okulda öznel iyi oluşun rolü

Abstract

Değişen dünya düzeni eğitimde yenileşme hareketlerini zorunlu kılmaktadır. İlkokul döneminde bilişsel gelişim odaklı eğitimle birlikte sosyal-duygusal gelişim, motivasyon, sorumluluk alma, kararlılık ve mutluluk gibi duygusal faktörlere de yer veren sorgulayıcı, yorumlayıcı eğitim öğretim faaliyetlerine ihtiyaç duyulmaktadır. Öğrenme süreci sadece bilişsel sürece değil, aynı zamanda motivasyon, mutluluk, sosyal-duygusal gelişim, azim gibi bazı duygusal faktörlere de bağlıdır. Bu araştırmada temel olarak ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin sosyal-duygusal gelişimleri ile okuma-yazma motivasyonları arasındaki ilişkide azim ile okulda öznel iyi oluşun aracılık rolünün incelenmesi ve bu değişkenlerin bazı demografik değişkenlere göre değişiminin belirlenmesi amaçlanmıştır. İlişkisel tarama deseninin kullanıldığı araştırmanın örneklem grubu, 2018-2019 eğitim-öğretim yılında Türkiye'nin Orta Karadeniz Bölgesinde yer alan bir il merkezinin şehir merkezi, köy ve beldelerinde öğrenim gören 582 ilkokul dördüncü sınıf öğrencisinden oluşmaktadır. Veri toplama araçları olarak Sosyal-Duygusal ve Ahlaki Gelişim Ölçeği, Akademik Azim Ölçeği, İlkokul Öğrencileri Motivasyon Ölçeği ve Okulda Öznel İyi Oluş Ölçeği kullanılmıştır. Kullanılan veri toplama araçlarının tamamı araştırmacı tarafından Türkçeye uyarlanmıştır. Araştırma verilerinin analizi SPSS 22 ve LISREL 8.80 programları kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizi gerçekleştirilmeden önce başlangıç analizleri gerçekleştirilerek verilerin doğruluğu, kayıp ve aykırı değerler ve kullanılan istatistiklerin varsayımları incelenmiştir. Hipotez ölçüm modeli ve aracılık rolünün belirlenmesi Yapısal Eşitlik Modellemesi (YEM) ile test edilmiştir. Öğrencilerin sosyo-demografik özelliklerini belirlemek amacıyla betimsel istatistiklerden; sosyal-duygusal gelişim, azim ve okulda öznel iyi oluş puan ortalamalarındaki farklılıkları incelemek amacıyla t-testi ve tek yönlü ANOVA analizlerinden yararlanılmıştır. Tüm istatistiksel analizlerde .05 hata payı üst sınır olarak kabul edilmiştir. Araştırmanın temel amacına yönelik bulgulara göre sosyal-duygusal gelişim; okuma-yazma motivasyonu, azim ve okulda öznel iyi oluş ile doğrudan ve pozitif yönde ilişkilidir. Azim ve okulda öznel iyi oluş da okuma-yazma motivasyonu ile doğrudan ve pozitif yönde ilişkilidir. Sosyal-duygusal gelişim ile okuma-yazma motivasyonu arasındaki ilişkide azim ve okulda öznel iyi oluşun tam aracı rolü bulunmaktadır. Araştırmanın ikinci amacının bulguları, kız öğrencilerin erkek öğrencilere göre; okul öncesi eğitim alanların almayan öğrencilere göre; günlük çok kitap okuyan öğrencilerin biraz okuyan ve hiç okumayanlara göre sosyal-duygusal gelişim, azim ve okulda öznel iyi oluş düzeylerinin daha yüksek olduğunu göstermektedir. Kız öğrencilerin erkek öğrencilerden ve günlük çok kitap okuyan öğrencilerin biraz okuyan ve hiç okumayanlardan okuma-yazma motivasyonu düzeylerinin daha yüksek olduğu görülmüştür. Sonuç olarak, bu çalışmaya göre okuma-yazma motivasyonu üzerinde tam aracılık rolü ortaya çıkan azim ve okulda öznel iyi oluşa önem verilmesi gerektiği anlaşılmaktadır. Ortaya konan modele göre sosyal-duygusal gelişimi yüksek olduğu hâlde azim ve okulda öznel iyi oluşu düşük öğrencilerin okuma-yazma motivasyonu düşük olabilir. Kitap okuma düzeyi yüksek olan ve okul öncesi eğitimi alan ilkokul öğrencilerinin sosyal-duygusal olarak gelişmiş, azim ve öznel iyi oluş düzeylerinin yüksek oldukları göze çarpmaktadır. Araştırma bulgularına dayalı olarak şu önerilerde bulunulabilir: Okuma-yazma motivasyonu açısından sosyal-duygusal gelişim, azim ve okulda öznel iyi oluşa ilkokul döneminden itibaren önem verilmelidir. İlkokul çocukları günlük kitap okumanın yararları hakkında bilgilendirilmelidir. Hazırlanabilecek sosyal-duygusal gelişim, azim ve okulda öznel iyi oluş programları ilkokul öğrencilerinin bu alanlarda gelişimlerine rehberlik edeceğinden bu alanlarda kazanılan becerilerin okuma-yazma motivasyonunun gelişiminde önemli bir rol oynayacağı söylenebilir. İlkokul döneminde okuma-yazma motivasyonunu etkileyebilecek olan değişkenler dikkate alınmalıdır.

The changing world order necessitates innovation movements in education. In the primary school period, interrogative and interpretative educational activities that include emotional factors such as social-emotional development, motivation, taking responsibility, having grit skills, and subjective well-being are needed. The learning process depends not only on the cognitive process but also on some emotional factors such as motivation, subjective well-being, social-emotional development, and grit. In this study, the mediating role of grit and subjective well-being in the school is aimed to examine in the relationship between social-emotional development reading-writing motivation of primary school fourth-grade students. In the sub-purpose, it is examined the changes of these variables according to some demographic variables. The sample of the study where a correlational design was used consisted of 582 fourth-grade primary school students enrolled at the city center, villages, and neighborhoods of a province in the Central Black Sea Region in Turkey in the academic year of 2018-2019. Social-Emotional and Character Development Scale, Academic Grit Scale, Primary School Students Motivation Scale, and Subjective Well-Being at School Scale were used as data collection tools. All of the data collection tools used were adapted to Turkish by the researcher. Analysis of research data was carried out using SPSS 22 and LISREL 8.80 programs. Before analyzing the data, initial analyzes were carried out and the accuracy of the data, missing and outlier values and the assumptions of the statistics used were examined. The hypothesis measurement model and determination of mediating role were tested by Structural Equation Modeling (SEM). Among the descriptive statistics in order to determine the socio-demographic characteristics of the students; t-test and one-way ANOVA analyzes were used to examine the differences in social-emotional development, grit, and subjective well-being at school. In all statistical analyzes, .05 margin of error was accepted as the upper limit. According to the findings for the main purpose of the research, social-emotional development is directly and positively related to reading-writing motivation, grit and subjective well-being at school. In addition, grit and subjective well-being at school are directly and positively related to reading-writing motivation. Grit and subjective well-being at school also have a full mediating role in the relationship between social-emotional development and reading-writing motivation. According to the findings of the sub-purpose of the research, it was determined that the students who did not receive pre-school education and those who read much daily compared to those who read a little or never daily, and female students to male students had higher levels of social-emotional development, grit, and subjective well-being at school. It has been observed that female students have higher levels of reading-writing motivation than male students and those who read much daily than those who read a little or never daily. As a result, it is understood that grit and subjective well-being at school should be given importance, which has a full mediation role on reading-writing motivation. According to the model put forward, although social-emotional development is high, students with low grit and subjective well-being at school may have low reading-writing motivation. It is striking that primary school students with a high level of reading books and receiving pre-school education are socially-emotionally developed, have high grit and subjective well-being levels. Based on research findings the following suggestions can be made: In terms of reading-writing motivation, importance should be given to social-emotional development, grit and subjective well-being at school starting form the primary school period. Primary school children should be informed about the benefits of daily reading. It can be said that social-emotional development, grit and subjective well-being at school programs, which can be prepared by taking into account the variables that may affect reading-writing motivation in primary school period, will play an important role in the development of reading-writing motivation with the development of primary school students in these areas. The variables that may affect the reading-writing motivation in primary school period should be taken into consideration.