Spor yapan adölesanların beslenme bilgi düzeylerinin belirlenmesi (Şanlıurfa ili örneği)

Abstract

Bu araştırma Şanlıurfa İli merkeze bağlı okullarda spor yapan lise düzeyindeki adölesanların beslenme bilgi düzeylerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini Aralık 2017- Şubat 2018'de Şanlıurfa'da rastgele örneklem yöntemiyle belirlenen 4 lisede spor yapan 495 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışma için katılımcıların sözlü onamları ve kurum izni alınmıştır. Verilerin toplanmasında ABBİD ölçeği kullanılmış olup analizinde SPSS 23. programı kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistikler, bağımsız gruplarda t testi, tek yönlü varyans analizi, Tukey HSD testi ve Games-Howell testi kullanılmıştır. Analizlerde TipI hata payı 0,05 olarak kabul edilmiştir. Öğrencilerin %79,8'i erkek, %30,3'ü 15 yaşında ve %36,4'ü 9.sınıftır.Öğrencilerin %28,3'ü beş yıl ve üstünde spor yapmakta, %41,4'ünün aile aylık geliri 801-1600TL arasında, %40'ının ailedeki kişi sayıları 7 ve üzerindedir. Öğrenciler Dünya Sağlık Örgütü tarafından önerilen sınıflandırmaya göre normal beden kitle indeksine sahiptir. Öğrencilerin cinsiyet, yaş, yapılan spor türü-süresi, sınıf, ailedeki kişi sayısı, beden kitle indeksi değişkenlerinde beslenme bilgi düzeyleri puan ortalamalarında anlamlı bir farklılık tespit edilmemiştir(p>0.05). Katılımcıların okul türü ve gelir düzeyi değişkenlerine göre anlamlı farklılık bulunmuştur(P<0.05).Öğrencilerin yaklaşık olarak %65'inin beslenme bilgi düzeyinin düşük düzeyde olduğu belirlenmiştir. Çalışmamızda cinsiyet, yaş, yapılan spor türü-süresi değişkenlerine göre farklılık saptanmamıştır. Bulgularımızla benzer çalışmalar olduğu gibi(Akıl ve Gürbüz,2005; Süel ve ark. 2002), cinsiyet(Worsley,2002)yaş ve spor yılında(Akıl ve Gürbüz,2005) bulgularımızı desteklemeyen çalışmalarda bulunmaktadır. Araştırmada beslenme bilgi düzeylerini gelir ve okul türünün etkilediği görülmüştür. Destekleyen çalışmalar mevcuttur(Akıl ve Gürbüz,2005; Dallongevilla ve ark. ,2001). Sonuç olarak; çalışmamızda katılımcıların çoğunluğunun beslenme bilgi düzeylerinin düşük olduğu, gelir düzeylerinin veokul türünün bilgi düzeylerini etkilediği saptanmıştır. Bu doğrultuda okullarda ve kulüplerde gençlerin beslenme bilgi düzeylerini artırmaya yönelik beden eğitimi öğretmenleri ile işbirliğiyle düzenlenecek seminerlerin faydalı olacağı düşünülmektedir.

Introduction and Objective: This study was conducted for the purpose of determining the nutrition knowledge levels of high school level adolescents playing sports at schools in affiliation with the city center of Şanlıurfa. The study sample consists of 495 students playing sports at four high schools, which were determined with random sampling method in Şanlıurfa between December 2017- February 2018. Participants' verbal consent and institution permission were obtained for the study. ABBID scale was used in collecting the data, SPSS 23. software in analyzing the data, and descriptive statistics, independent samples t-test, one-way analysis of variance, Tukey HSD test and Games-Howell test in evaluating the data. During the analyses, TypeI margin of error was accepted as 0.05. Among the students; 79.8% were male, 30.3% 15 years old and 36.4% 9th grade. It was determined that 28.3% of students had been playing sports for five years and above, 41.4% had family monthly income of 801-1600TL and 40% had seven and more family members in family. According to the classification suggested by the World Health Organization, the students had a normal body mass index. It was determined that there was no significant difference between the nutrition knowledge level score averages of students according to the variables of gender, age, type-duration of sports, number of family members and body mass index (p>0.05). On the other hand, a significant difference was found according to the variables of type of school and level of income (P<0.05). It was determined that approximately 65% of students had lower nutrition knowledge levels. In our study, it was determined that there was no difference according to the variables of gender, age and type-duration of sports. There are studies showing a parallelism with our findings; on the other hand, some studies do not support our findings regarding(Akıl ve Gürbüz,2005; Süel at al.,2002) , gender (Worsley,2002), age and sports year (Akıl ve Gürbüz,2005). In the study, it was seen that income and type of school affected nutrition knowledge levels, which is supported by some studies (Akıl ve Gürbüz,2005; Dallongevilla at al. ,2001). As a consequence; in our study it was determined that majority of participants had lower nutrition knowledge levels and their type of school and level of income affected their knowledge levels. Accordingly, it is believed that seminars to be organized in cooperation with physical education teachers will be useful for increasing the nutrition knowledge levels of adolescents at schools and clubs.