5. sınıf vücudumuz bilmecesini çözelim ünitesinin okul dışı öğrenme ortamı destekli öğretiminin etkililiği

Abstract

Günümüzde, bireylerin okuyup anlayabilen, öğrendiği bilgiyi yaşamında kullanabilen, üretebilen, çağı yakalayabilen kişiler olarak yetiştirilmesi için eğitim-öğretimin gerçeğe en yakın ortamlarda gerçekleştirilmesi gerektiği düşünülmektedir. Bu durum eğitimin sadece okul duvarları içinde yapılmasının, bireyin eğitim ve öğretimini tam olarak gerçekleştiremeyeceği anlamına gelmektedir. Bu doğrultuda günümüzde okul dışı öğrenme ortamlarına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu araştırmanın amacı, 2013 Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı'nın, 5. sınıf Vücudumuz Bilmecesini Çözelim Ünitesi kazanımlarına uygun olarak fen bilimleri öğretmenlerinin okul dışı öğrenme ortamlarında yürütecekleri derslerde kullanabilecekleri bir rehber materyal geliştirmek ve etkililiğini belirlemektir. Araştırma nicel ve nitel verilerin birlikte toplanabileceği karma yöntemlerden gömülü desen kullanılarak yürütülmüştür. Araştırmanın nicel kısmında yarı deneysel desenlerden ön test-son test eşitlenmiş kontrol gruplu desen, nitel kısmında ise fenomenografik yöntem kullanılmıştır. 2015-2016 eğitim-öğretim yılının birinci döneminde Tokat İli'nde iki ortaokuldan seçilen toplam 31, 5. sınıf öğrencisi bu araştırmanın çalışma grubunu oluşturmaktadır. İlk olarak okul dışı öğrenme ortamlarında gerçekleştirilecek dersler tasarlanmış ve bu doğrultuda rehber materyal geliştirilmiştir. Rehber materyal uygulanmadan önce ve uygulandıktan sonra araştırmacı tarafından öğrencilerin akademik başarılarını ve kalıcılığı ölçmek amacıyla Vücudumuz Bilmecesini Çözelim Ünitesi Başarı Testi (VüBiÇöT) geliştirilmiş ve uygulanmıştır. Ayrıca okul dışı öğrenme ortamına gitmeden önce ve gittikten sonra öğrencilerden cevaplanması istenen soru kâğıtları hazırlanmıştır. 5. sınıf öğrencilerinin fen bilimleri dersine yönelik tutumlarını ölçmek amacıyla Yaşar ve Anagün (2008) tarafından geliştirilen "İlköğretim Beşinci Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi Tutum Ölçeği" ön test ve son test olarak kullanılmıştır. Uygulama sonrasında deney grubu öğrencileriyle uygulamanın etkililiğini derinlemesine anlamak amacıyla mülakat soruları hazırlanmış ve bu öğrencilerle yarı yapılandırılmış mülakatlar gerçekleştirilmiştir. Nicel verilerin istatistiksel çözümleri bağımsız örneklemler için t-testi ve kovaryans analizi (ANCOVA) ile yapılmıştır. Nitel verilerin analizinde ise betimsel analiz kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda VüBiÇöT son test puanlarının, deney ve kontrol grubu puanları ile karşılaştırıldığında, deney grubunun lehine anlamlı bir fark bulunmuştur. Bu bağlamda okul dışı öğrenme ortamlarının akademik başarıya olumlu katkı sağladığı ve araştırma kapsamında geliştirilen rehber materyalin etkili olduğu sonucuna varılmıştır. Kalıcılık testi analizleri sonucunda deney grubu ve kontrol grubu öğrencilerinin son test ve kalıcılık testleri arasında anlamlı bir fark bulunamamıştır. VüBiÇöT kalıcılık testi puanlarına göre grupların karşılaştırma bulguları incelendiğinde; deney grubu puan ortalaması ile kontrol grubu puan ortalaması arasında deney grubu lehine bir fark olduğu belirlenmiştir. Okul dışı öğrenme ortamına gitmeden önce ve gittikten sonra soru kâğıtlarına verilen cevapların analizi sonucu, öğrencilerin okul dışı öğrenme ortamlarına gitmesiyle ilgili konuya yönelik öğrenmeler sağladığı, meslek ve kariyer bilinci oluşturduğu, daha önce bilmedikleri kavramlar, olaylar ve meslekler hakkında bilgi sahibi oldukları bulgusuna ulaşılmıştır. İlköğretim Beşinci Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi Tutum Ölçeği ve alt boyutlarının son test puanlarının gruplara göre ANCOVA değerleri incelendiğinde, deney ve kontrol grupları arasında anlamlı bir fark bulunamamıştır. Deney grubu öğrencileri ile okul dışı öğrenme ortamlarına ilişkin gerçekleştirilen çalışmalar sonrasında yapılan mülakatlardan, öğrencilerin okul dışı ortamlarda eğlenerek kalıcı öğrenmeler sağladığı, arkadaşları ile birlikte bir ortamda etkinlik yapmaktan mutluluk duyup sosyalleşme sağladıkları, bilmedikleri meslekleri ve kavramları öğrendikleri, okul dışı ortamlarda öğrendiklerini günlük hayatta kullanabildikleri sonucuna varılmıştır. Araştırmanın sonunda, çalışma kapsamında geliştirilen rehber materyalin öğrencilerin akademik başarıları üzerinde etkili olması bağlamında okul dışı ortamlar için farklı sınıf, ders, ünite ve konulara yönelik rehber materyaller geliştirilmeli gibi bundan sonra yapılacak olan çalışmalar için araştırmacılara ve uygulayıcılara çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Today, it is widely accepted that the teaching should be conducted in environments that are as close as possible to the real context in order to train individuals who can read and comprehend, use the learned knowledge in their lives, produce, and catch up with the developments. This situation means that education given only within the school walls can't fulfill the goals of education. Thus, out-of-school learning environments are needed today. The purpose of this research is to develop a guidance material that science teachers can use in their lessons in out-of-school settings according to the 5th Grade "Let's Solve the Riddle of Our Body" chapter goals of the Science course curriculum revised in 2013 and to determine its effectiveness. One of the mixed methods designs, embedded design was used in this study using quantitative and qualitative data simultaneously. The quantitative part of the research was carried out according to the pre-test/ post-test equalized control group design, which is one of the quasi-experimental designs. Phenomenology was used in the qualitative part of the study. The sample of this study was composed of a total of 31 5th grade students that were selected from 2 secondary schools in the first semester of the 2015-2016 academic year in Tokat Province. First of all, the courses that would be conducted in out-of-school settings were designed and a guidance material was developed. Let's Solve the Riddle of Our Body Chapter Achievement Test was developed and conducted in order to measure the students' achievements and retention before and after the implementation of the guidance material. Moreover, the question sheets that would be answered by the students before and after the excursion were prepared. Fifth Grade Science and Technology Course Attitude Scale, which was developed by Yaşar and Anagün (2008) was used as the pre and post-test in order to measure the 5th graders attitudes towards science course. The interview questions that would be asked to the students after the excursion in order to examine the effectiveness deeply were prepared and semi-structured interviews were conducted thereafter. Independent samples t-test and covariance analysis (ANCOVA) were used in order to analyze the quantitative data. Descriptive statistics were used for analyzing the qualitative data. As a result of the analyses, it was found that the experimental group had significantly higher scores from Let's Solve the Riddle of Our Body Chapter Achievement Test post-test when compared with the control group. In this direction, it was concluded that out-of-school learning settings positively contributed to the academic achievement and the guidance material was effective. According to retention test analyses, no significant difference between experiment and control groups in terms of post-test and retention test was determined. Let's Solve the Riddle of Our Body Chapter Achievement Test retention test results showed that students in experiment group had higher scores than the students in control group. As a result of the analyses of the answers given to the questions before and after going to the out-of-school setting, it was found that learning occurred in out-of-school setting; students get conscious about profession and career; and they learned about novel concepts, events, and professions. When the ANCOVA results related to Fifth Grade Science and Technology Course Attitude Scale were examined, it was found that there wasn't significant difference between experiment and control groups. As a result of the interviews conducted with the experimental group after the excursions, it was determined that the students had permanent learnings by having fun in out-of-school settings; socialized with their peers by enjoying common activities; learned about novel concepts and professions; and used what they learned in out-of-school settings in their life. As a result of the study, guidance materials for different courses, chapters, and topics are suggested to be developed. Additionally, some recommendations for future studies and researchers were made based on the findings of this study.