ABDULLAH NİDÂÎ KÂŞGARÎ HAYATI, ESERLERİ VE TASAVVUF ANLAYIŞI

Abstract

Milletlerin bugünkü konumlarını devam ettirebilmeleri ve geleceğe yön vermeleri, ilmî fikrî temele dayanan kültür mirasına sahip çıkmaları, bunları gelecek nesillere doğru ve tam olarak aktarmaları ile mümkündür. Kültür mirasının en önemli unsurlarından birisi de alanında iyi yetişmiş tarihte iz bırakan ilim, fikir ve düşünce adamlarıdır. Bu anlamda Türk-İslâm tarihine bakıldığında toplumsal hayatta öne çıkan ulemâ ve mutasavvıflardan oluşan pek çok mümtaz şahsiyetin ön planda olduğu görülmektedir. XVIII. Yüzyıl'da yaşayan, Orta Asya temsilcilerinden bir kabul edilen Abdullah Nidâî Kâşgarî bunlardan biridir. kökenli Nakşibendîliğin İstanbul'daki en önemli temsilcilerinden bir kabul edilen Abdullah Nidâî Kâşgarî bunlardan biridir. Tasavvufî düşüncenin etkin olduğu bir çevrede yetişen Osmanlı dönemi mutasavvıflarından Abdullah Nidaî Kâşgarî, tasavvufun hem teorik hem pratik meseleleri üzerine muhtelif görüşler beyan etmiştir. Nakşibendiyye tarîkatının Kâsâniyye koluna mensup olup, inanç ve fikir açısından Kur'ân ve sünnet çizgisinde bir hayat yaşamıştır. Eserleri, fikirleri ve dîni hizmetleri ile geniş halk kitleleri üzerinde etkili olmuş önemli bir şahsiyettir. Abdullah Nidâî Kâşgarî'nin hayatı eserleri ve tasavvufî düşüncelerini ele aldığımız bu makale, bir giriş üç bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde Abdullah Nidâî Kâşgarî'nin hayatı, tasavvufa intisâbiyeti, silsilesi yaptığı seyahatleri ve hizmetlerine yer verilmiştir. İkinci bölümde eserleri ve eserlerinin kütüphanelerimizde bulunan muhtelif nüshaları tanıtılmıştır. Üçüncü bölümde onun Nakşibendî tarîkatını esas alan, tasavvufa dair muhtelif görüşleri ele alınmıştır. Sonuç kısmında ise Abdullah Nidaî Kâşgarî, hakkında genel bir değerlendirme yapılmıştır

The lead of Natıons to the future and their maintaining present situation and protecting the cultural heritage which dates on intellectual spiritual base is possible by conveying all these accurately and completely to the prospective generations. One of the major factors of cultural heritage is the intellectual people who are sophisticated and leave a trace in history. When we look the Islam history we may see that there is so little characters who have an identity socially and high quality of knowledge. Abdullah Nidai Kasgari who comes from Central Asia and lives 18th Century is accepted as one of the most important representative of Naqshbandi in İstanbul. Abdullah Nidai Kasgari, who was brought up in an environment where the mystic thought was prevailing is one of the sufis of the Ottoman Times made many statements and declared opinions on both the practical issues and theoretical issues of Islamic mysticism. He is a member of the Kasaniyye branch of the Naqshbandiyye dervish order, and he lead a life according to the Holly Koran and the Sunnah in terms of belief and opinions. He is a person whose writings, opinions, and religious services were influential on a vast majority of publicThis article which includes the Life, works and Abdullah Nidai Kasgari's viewson sufism, consists of three parts. In First section Abdullah Nidai Kasgari's life, his aspects on sufism, his travels process and efforts were handled. In second section,the available samples of his works were introduced in our libraries.In third section,his views on the sufism that bases on Naqshbandi sect were explained.As a final, a general evolution on Abdullah Nidai Kasgari,was applied