Devam Eden Bir Mimarlık Krizi Olarak Kentsel Dönüşüm: Amasya İçin Dönüşüm Fırsat mı Tehdit mi?

Abstract

Sosyal, ekonomik ve kültürel açıdan çöküntü alanlarını kaliteli mekânlara dönüştürmek, terk edilen bölgeleri yeniden kente kazandırmak amacıyla kentsel dönüşüm projeleri başlamıştır. Dünya’daki kentsel dönüşüm uygulamalarında mevcut dokunun korunduğu, iyileştirildiği ve yerel halkın fikirlerinin alındığı katılımcı planlama örnekleri bulunmaktadır. Türkiye’deki ise mevcut dokunun yıkılarak yeniden inşa edildiği, alt sosyal grubun yaşam alanlarının soylulaştırıldığı ve yerel halkın fikirlerinin yok sayıldığı dönüşüm uygulamaları olarak görülmektedir. Günümüzde dönüşüm olgusu küçük Anadolu kentlerinin bile kimliklerini tehdit eden ve kentli hakkının çiğnendiği bir kriz olmayı sürdürmektedir. Bu kapsamda topografik yapısı nedeniyle sınırlı yerleşim alanına sahip olan Amasya'da, gecekondu alanları olası kentsel dönüşüm süreci esnasında mevcut dokuya uygun dönüşümün yapılabilmesi çalışmanın ana problemini oluşturmaktadır. Bu problemden hareketle, Amasya’nın altı mahallesinin mevcut sokak dokusu, ada formları, binaların yoğunluğu, odak noktaları, yollar, yeşil alanlar, sokak analizleri ve sokak kesitleri ile analiz edilmesi ve olası dönüşüm uygulamalarına altlık oluşturması çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Sonuç olarak sorunlar, fırsatlar ve tehditler belirlenerek, alana yönelik tasarım ve planlama, yeni işlev, iyileştirme, yıkılma kararlarına ilişkin, kentsel alan, yerel halk ve yerel yönetime yönelik yedi kategoride öneriler sunulmuştur.

Urban transformation projects have been started to transform the depressed areas in terms of social, economic, and cultural aspects into quality spaces and to bring the abandoned areas back to the city. There are examples of participatory planning in urban transformation practices in the world, where the existing texture is preserved, improved and the ideas of the local people are taken. In Turkey, it is seen as transformation practices in which the existing tissue is demolished and rebuilt, the living spaces of the lower social group are gentrified, and the ideas of the local people are ignored. Today, the phenomenon of transformation continues to be a crisis that threatens the identities of even small Anatolian cities and violates the right of citizens. In this context, in Amasya, which has a limited residential area due to its topographic structure, the main problem of the study is to make the shantytown areas suitable for the existing texture during the possible urban transformation process. Based on this problem, the aim of the study is to analyze the six neighborhoods of Amasya with the existing street texture, block of buildings, density of buildings, nodes, paths, green areas, street analyzes and street sections and to form a basis for possible transformation applications. As a result, by determining the problems, opportunities and threats, suggestions were presented in seven categories regarding design and planning, new function, improvement, demolition decisions for the area, urban area, local people, and local government.