Ulusal Alanyazında Yayınlanan Bedensel Okuryazarlık Araştırmalarına Bir Bakış

Abstract

Bedensel okuryazarlık bireyin yaşam boyunca çeşitli aktivitelerde yetkinlik, özgüven ile hareket etme becerisini kapsayan çok yönlü bir kavramdır. Diğer bir deyişle, bireyin fiziksel, bilişsel hem de duyuşsal olarak gelişmesine yardımcı olmaktadır. Bedensel okuryazarlık araştırmaları son yıllarda uluslararası ve ulusal alanyazında artış göstermektedir. Buna ek olarak, UNESCO ve Dünya Sağlık Örgütü, yayınladıkları eylem planlarında bedensel okuryazarlık kavramının okul programında odak haline getirilmesini vurgulamaktadırlar. Ulusal alanyazında bedensel okuryazarlık ile ilgili makalelerin artış göstermesi pozitif bir gösterge olmasına rağmen, yayınlanan bedensel okuryazarlık makalelerinin bazı sınırlılıkları bulunmaktadır. Bu nedenle bu araştırmanın amacı, ülkemizde yapılan bedensel okuryazarlık araştırmalarını; kavramsal çerçeve, kullandıkları bedensel okuryazarlık terimi, örneklem seçimleri, veri toplama araçları ve veri analizleri çerçevesinde araştırmaktır. Araştırmaya dahil edilen bütün makaleler yukarıda bahsedilen çerçevede analiz edilmiştir. Sonuç olarak, alanyazında toplamda 14 araştırmaya rastlanmıştır. Araştırmaların birçoğunun bedensel okuryazarlık kavramını tek boyutta incelediği ve bu araştırmaların birçoğunda katılımcıların sadece bedensel okuryazarlık algılarının ölçüldüğü saptanmıştır. Yapılan araştırmaların kavramsal çerçevesinin belirtilmediği, kullanılan bazı anketlerin seçilen örnekleme uygun olmadığı ve adaptasyon çalışması yapılmasının gerektiği, alanyazın taramasının kısıtlı yapıldığı yapılan araştırmaların sınırlılıkları olduğu görülmektedir. Bu alanda araştırma yapacak araştırmacıların belirtilen sınırlılıklara çözüm arayarak bedensel okuryazarlık alanına daha etkin ve nitelikli katkılarda bulunabileceği düşünülmektedir.