Hakîm et-Tirmizî'nin Kitâbu'l-Menhiyyât adlı eserindeki fıkhî görüşlerin tahlili

Abstract

Hakîm et-Tirmizî'nin fıkıh sahasında kaleme aldığı Kitâbü'l-Menhiyyât adlı eseri dinde yasaklanan hususları ele alan bir çalışmadır. Eserde fıkıh ve fıkhın bölümlerini ilgilendiren hadisler olduğu gibi, tasavvuf, ahlak, edep kurallarını ilgilendiren ve bir müslümanın yapmaması gereken fiilleri ve davranışları konu edinen hadisler de mevcuttur. Tirmizî eserinde hocalarından aldığı hadisleri senetsiz olarak nakletmiş, altında ayet ve hadislerden faydalanarak ve çeşitli fıkhi mülahazaları ekleyerek konuları açıklamıştır. Eserde yüz yetmiş hadis ve bu hadislerin altında açıklamalarda kullanılan birçok merfu ve mevkuf haberler bulunmaktadır. Hadislerin kaynakları kitabın muhakkiki Muhammed Osman Huşt tarafından tahriç edilmiştir. İki bölümden oluşan çalışmanın birinci bölümünde Hakîm et-Tirmizî ve Kitâbü'l-Menhiyyât adlı eseri hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde ise Tirmizî'nin Kitâbü'l-Menhiyyât adlı eserindeki nehiy hükümleri barındıran hadisleri ve Tirmizî'nin hadislerdeki nehiylere dair açıklamaları zikredilerek değerlendirmeye tabi tutulmuşturmiştir. Ayrıca Tirmizî'nin hadislerdeki nehiylerin hikmetine dair yapmış olduğu yorumlar ve açıklamalar mezheplerin görüşleriyle birlikte fıkhi yönden tahlil edilmiştir. Tez çalışması sonucunda Tirmizî'nin çok yönlü bir âlim olduğu, ayet ve hadisleri yeri geldiğinde bir fıkıh âlimi edasıyla kendisine kaynak edindiği, hadislerin şerhlerinde fıkhî açıklamalarla tasavvufi yorumları güzel bir şekilde harmanladığı müşahade edilmiştir.

Hakîm et-Tirmidhi's work called Kitâbü'l-Menhiyyât, which was written in the field of fiqh, is a study that deals with the forbidden issues in religion. In the work, there are hadiths that concern fiqh and parts of fiqh, as well as hadiths that concern the rules of mysticism, morality and good manners, and that deal with acts and behaviors that a Muslim should not do. In his work, Tirmidhi transmitted the hadiths he received from his teachers without proof, and explained the subjects by making use of verses and hadiths and adding various legal considerations. In the work, there are one hundred and seventy hadiths and many merfu and mere news that are used in explanations under these hadiths. The sources of the hadiths have been compiled by the author of the book, Muhammed Osman Huşt. In the first part of the study, which consists of two parts, information about Hâkîm et-Tirmizî and his work called Kitâbü'l-Menhiyyât is given. In the second part, the hadiths in Tirmidhi's book Kitâbü'l-Menhiyyât that contain prohibitive provisions and Tirmidhi's explanations about prohibitions in hadiths are evaluated. In addition, Tirmidhi's comments and explanations about the wisdom of prohibitions in the hadiths were analyzed in terms of fiqh together with the views of the sects. As a result of the thesis study, it has been observed that Tirmidhi is a versatile scholar, that he uses verses and hadiths as a source when appropriate, and that he blends legal explanations and mystical interpretations in the annotations of hadiths.