İlkokul Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin evrensel ilkeler bakımından incelenmesi

Abstract

İlkokul öğretim programının temel derslerinden biri Türkçe dersidir. Türkçe derslerinde öğretim materyali olarak Milli Eğitim Bakanlığının belirlediği ders kitapları kullanılmaktadır. Ders kitaplarının içeriğine bakıldığında çeşitli temalarda metinlerin yer aldığı görülmektedir. Bu metinlerin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi önemlidir. Bu çalışma ilkokul Türkçe ders kitaplarında yer alan metinleri evrensel ilkeler bakımından incelemeyi amaçlayan nitel bir araştırmadır. Söz konusu evrensel ilkeler şiddet, öğüt ve emir, öğretme ve belletme, korku ve kaygı, ideolojik söylemler, tozpembe bir dünya, cinsiyet ayrımcılığı, geleneksel değerler, yaptırımcı yargılar ve kurallar, tek ve değişmez doğrular, abartılmış merak ve aşırı duygusal öğelerdir. Çalışmadaki veriler doküman incelemesiyle toplanmıştır. Toplanan bu veriler içerik analiziyle MAXQDA uygulamasında çözümlenmiştir. Sonuç olarak, ilkokul 1, 2, 3 ve 4. sınıf Türkçe kitaplarında yer alan metinlerde toplamda 185 öğüt, 71 emir, 32 korku, 60 kaygı, 80 öğretme, 148 belletme, 180 ideolojik söylem, 15 cinsiyet ayrımcılığı, 132 geleneksel değerler, yaptırımcı yargılar ve kurallar, 77 abartılmış merak ve aşırı duygusal ögeler, 76 tek ve değişmez doğrular, 74 şiddet ve 5 tozpembe bir dünya öğelerine rastlanmıştır. Elde edilen sonuçlar ilgili alanyazın bağlamında tartışılmış ve önerilerde bulunulmuştur.

The Turkish course is one of the basic courses of the primary school curriculum. The textbooks determined by the Ministry of National Education are used as teaching material in Turkish courses. It is seen that there are texts which have various themes when the content of the textbooks is examined. It is crucial to analyse these texts in terms of various variables. This research is qualitative research that aims to examine the texts which have been used in Turkish primary school textbooks in point of universal principles. These universal principles are violence, advice and command, teaching and internalisation, fear and anxiety, ideological discourses, a world through rose-coloured glasses, gender discrimination, traditional values, judgemental judgments and rules, one and unchangeable truths, exaggerated curiosity, and extreme emotional elements. The data in the research have been collected through document analysis. The collected data have been analysed through content analysis in the MAXQDA application. As a result, in the texts in the primary school 1st, 2nd, 3rd and 4th grade Turkish textbooks, a total of 185 advice, 71 commands, 32 fears, 60 anxiety, 80 teaching, 148 internalisation, 180 ideological discourses, 15 gender discrimination, 132 traditional values, judgemental judgments and rules, 77 exaggerated curiosity and extreme emotional elements, 76 one and unchangeable truths, 74 violence and 5 a world through rose-coloured glasses elements were found. The results obtained have been discussed within the context of relevant literature and made suggestions.