En hayırlınız ve en faziletli amel rivâyetleri bağlamında hadîslerde erdemli insan modeli

Abstract

Hz. Muhammed'in (s.a.v.) ashâbını inanç ve davranış yönünden nasıl eğittiğini, onların karakterlerini ilmek ilmek nasıl işlediğini ve onlara nasıl bir kimlik kazandırdığını göstermesi açısından, "sizin en hayırlınız…" ve "en faziletli amel…" şeklinde formüle edilen hadîsler tezimize konu olarak seçilerek iki bölüm halinde incelenmiştir. Çalışmamızın birinci bölümünde bu iki kalıpta gelen hadîsler Kütüb-i Tis'a özelinde rivâyet sayıları ve tarikleri tablolar halinde gösterilerek, her bir hadîs anlam, içerik, verdiği mesaj ve amel edilme durumu yönünden ele alınıp incelenmiştir. İkinci bölümde ise bu hadîslerde vurgulanan güzel ve hayırlı amellerle oluşan erdemli insan modeli açıklanmıştır. Hz. Peygamber'in getirdiği ahlâk ilkelerinin her devirde, her kültürde ve her coğrafyada geçerliliğini korumuş olması, O'nun insanlarla kurduğu sosyal iletişimin son derece güçlü olduğunu da göstermektedir. Bu bölümün sonunda da Allah Rasûlü'nün ashâbı ile kurduğu sosyal iletişim biçimleri üzerinde durulmuştur. İman, ibâdet, ahlâk ve muamelât konularının işlendiği bu tür hadîsleri sahâbenin hüküm ve mana bakımından nasıl algıladığı ve Hz. Peygamber tarafından vurgulanmak istenilen mesajın ne olduğu konusu çalışmamızın ortaya koyduğu en önemli husus olmuştur.

We have selected and studied the hadiths relating to how the prophet educated his followers about beliefs and deeds, how he operated their charactes in deep and how he help them building a new identity by formulating 'the most favourable of you…' and 'the most favourable practice is..'In the first chapter, we have studied these hadiths in two patterns taken specifically from Kütüb-i Tia'a and analysed in in terms of meaning, content given message, the reason for origin and good practices shown in forms of theory. In the second chapter, the emphasized hadiths were analyzed in terms of formations of a good and favourable identity. The virtual principles of characters formed by the prophet Muhammed have always been valid in every ages of the history. That's why his social relationship with his people has always been so strong. At the end of this chapter, we have studied the types of the social communication that Allah's Messenger the Prophet Mohammed has set with his folllowers. How the his followers perceived the hadiths in which faith, virtues and good practices and morality have been shown in terms of meaning and order and what the prophet Mohammed really wanted to point out in them have been the most important discovery of our study.