SULTAN II. ABDÜLHAMİD’İN SALTANATININ 25. YILINDA TOKATVE TOKAT SAAT KULESİ

Abstract

II. Abdülhamid dönemi üzerine günümüze değinyapılan çalışmalarda bir nesnel yaklaşım sorunununvarlığı dikkati çekmektedir. Nitekim Sultan, bir kesimtarafından her yönüyle sahiplenilip neredeyse bütünicraatları kutsanırken, bir başka kesim tarafından haklıya da haksız şiddetli eleştirilere maruz kalmıştır. Budurumda “ilerici, baskıcı ya da gerici” gibi yaftacıyaklaşımları bir kenara bırakıp, tarafgirlik girdabınakapılmadan ve olabildiğine objektif çalışmalarladönemi aydınlatmaya çalışmak en doğru yaklaşımolacaktır. Bu çalışmada böyle bir yaklaşım ile II.Abdülhamid döneminde merkez-taşra ya da padişah tebaa ilişkileri Tokat Sancağı özelinde ve 25. saltanatyılı kutlamaları dikkate alınarak değerlendirilmiştir.Yirminci yüzyıla girilirken Osmanlı topraklarıüzerinde başlatılan imar faaliyeti ve yapılankutlamalar, güçlü hükümdar profilinin taşrabirimlerindeki ya da halk üzerindeki yansımalarınıanaliz edilebilmek için uygun bir alan olarakdüşünülmüştür. Çalışma ile II. Abdülhamid’insaltanatta kaldığı müddette Osmanlı kent yaşamındasağlanan ilerlemeler ve kent ahalisinin toplumsaldönüşümü Tokat özelinde mercek altına alınmıştır.Böylece II. Abdülhamid döneminin Tanzimat ilebaşlayan modernleşme sürecinin bir devamı sayılıpsayılamayacağı sorusuna da bir cevap aranmıştır. II.Abdülhamid dönemi Osmanlı Devleti saat kulesigeleneğinde özel bir yere sahiptir. Sultanın 25.saltanat yılı kutlamaları çerçevesinde yapılan TokatSaat Kulesi, bu geleneği temsil eden ve günümüzeulaşan eserlerden birisi olarak bu çalışmanın bir başkaboyutunu oluşturmuştur. Saat kulelerinin gelişim süreci, modern kent oluşumu bilincinin takip edileceğidiğer bir alan olarak karşımıza çıkmaktadır. Buçalışmaya esas olan konular, Osmanlı arşiv belgeleri,dönemin gazeteleri, salnameler ile kişiselgörüşmelerden elde edilen bilgiler çerçevesinde elealınmıştır.