Sınıf öğretmeni adaylarının ekolojik ayak izi farkındalık düzeyleri ve çevresel tutumları (Amasya örneklemi)

Abstract

Bu araştırmanın amacı sınıf öğretmeni adaylarının ekolojik ayak izi farkındalık düzeylerinin ve çevresel tutumlarının çeşitli sosyodemografik değişkenler açısından (cinsiyet, çevre dersi alma durumu, yaşanılan ev tipi, aylık ortalama harcama miktarı, en uzun süre yaşanılan yerleşim yeri, anne eğitim düzeyi ve baba eğitim düzeyi) incelenmesidir. Betimsel araştırma desenine sahip bu araştırmada, araştırmanın örneklemi Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesinde öğrenim görmekte olan 110 sınıf öğretmeni adayı (51'i 1. Sınıf ve 59'u 4. Sınıf) oluşturmuştur. Araştırmanın verileri "Ekolojik Ayak İzi Farkındalık Ölçeği" ve "Yeni Çevresel Paradigma Ölçeği" kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde Mann-Whitney U testi, Bağımsız Örneklemler İçin t-testi ve Kruskal-Wallis H testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda; sınıf öğretmeni adaylarının ulaşım-barınma ve gıda ayak izi farkındalıklarının orta düzeyde olduğu belirlenirken su tüketimi, enerji, atık ve genel ekolojik ayak izi farkındalıklarının yüksek düzeyde olduğu belirlenmiştir. Adayların, çevresel tutumlarının ise olumlu ve yüksek düzeyde olduğu bulunmuştur. Bununla birlikte; araştırmada yaşanılan ev tipi, aylık ortalama harcama miktarı ve anne eğitim düzeyi değişkeninin adayların ekolojik ayak izi farkındalık düzeylerinde anlamlı bir farklılık oluşturmadığı tespit edilirken cinsiyet, çevre dersi alma durumu, en uzun süre yaşanılan yerleşim yeri ve baba eğitim düzeyi değişkeninin adayların ekolojik ayak izi farkındalık düzeylerinde anlamlı bir farklılık oluşturduğu tespit edilmiştir. Cinsiyet değişkeninin adayların atık, gıda ve genel ekolojik ayak izi farkındalık düzeylerinde anlamlı bir farklılık oluşturduğu bulunmuştur. Çevre dersi alma durumunun adayların gıda, ulaşım-barınma, enerji, su tüketimi ve genel ekolojik ayak izi farkındalık düzeylerinde anlamlı bir farklılık teşkil ettiği belirlenmiştir. En uzun süre yaşanılan yerleşim yerinin adayların enerji ve genel ekolojik ayak izi farkındalık düzeylerinde anlamlı bir farklılık ortaya çıkardığı tespit edilmiştir. Baba eğitim düzeyinin adayların atık ayak izi farkındalık düzeylerinde anlamlı bir farklılık meydana getirdiği bulunmuştur. Ayrıca; araştırmada cinsiyet, çevre dersi alma durumu, yaşanılan ev tipi, aylık ortalama harcama miktarı, en uzun süre yaşanılan yerleşim yeri, anne eğitim düzeyi ve baba eğitim düzeyi değişkeninin adayların çevresel tutumlarında anlamlı bir farklılık oluşturmadığı tespit edilmiştir. Üniversitelerde, çevreyle ilgili dersler yürütülürken teorik konuların yanında sınıf öğretmeni adaylarına doğayı gözlemlemeye yönelik etkinliklerin yapılması önerilebilir.

The aim of this study is to examine ecological footprint awareness levels and environmental attitudes of the classroom teacher candidates with respect to various sociodemographic variables (gender, taking an environmental lesson status, household type, average monthly expenditure, place of residence who lived most, mother education level and father education level). Using a descriptive research design, the sample of this study consisted of 110 classroom teacher candidates (51 first grade and 59 fourth grade) continuing their education at the Faculty of Education of Amasya University. The data of this study collected using ''Ecological Footprint Awareness Scale" and ''New Environmental Paradigm Scale''. Data were analyzed using independent samples t-test, Mann-Whitney U test, and Kruskal-Wallis H test. Results of this study suggested that while the transportation-shelter and food footprint awareness of the classroom teacher candidates were at a moderate level, it was determined that the awareness of water consumption, energy, waste and general ecological footprint was high. Moreover, attitudes towards environment of the classroom teacher candidates were found to be positive and at a high level. Results of this study also suggested that the variable of household type, monthly average expenditure and mother education level did not make a significant difference in the ecological footprint awareness levels of the classroom teacher candidates. However, the variables of gender, taking an environmental lesson status, place of residence who lived most, father education level were found to be make a significant difference in the ecological footprint awareness levels of the classroom teacher candidates. It was found that the gender variable makes a significant difference in the awareness levels of the waste, food and general ecological footprint among the teacher candidates. It was also determined that taking an environmental lesson status made a significant difference in the food, transportation-shelter, energy, water consumption and general ecological footprint awareness levels of the classroom teacher candidates. It was also found that place of residence who lived most makes a significant difference in energy and general ecological footprint awareness levels of the classroom candidates. It was found that father education level makes a significant difference in the waste footprint awareness levels of the classroom teacher candidates. Additionally, results of this study suggested that the variables of gender, taking an environmental lesson status, household type, average monthly expenditure, place of residence who lived most, mother education level and father education level did not make a significant difference in the attitudes towards environment of the classroom teacher candidates. While conducting environmental courses in universities, it can be suggested to classroom teacher candidates to carry out activities to observe nature in addition to theoretical subjects.