Bazı alkilleyici ajanların oluşturduğu genotoksik etkilere karşı endemik ıris taochia bitki ekstraktlarının antigenotoksik etkinliğinin araştırılması

Abstract

Bu çalışmada Erzurum yöresinden toplanan Iris taochia Woronow ex Grossh. bitkisinin toprak üstü metanol ekstrelerinin beş farklı konsantrasyonu (10; 5; 2,5; 1,25 ve 0,625 mg/mL) kullanılarak iki farklı alkilleyici ajanın (Siklofosfamid = SF ve Etil metansülfonat = EMS) indüklediği genotoksik etkiye karşı antigenotoksik etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla çalışmamızda Drosophila melanogaster'de kanat benek testi olarak bilinen SMART (Somatik mutasyon ve rekombinasyon testi) tekniği uygulanmıştır. Bu test tekniğinde D. melanogaster'in genomunda çekinik flare (flr3) ve çoklu kanat kılı (mwh) belirleyici genlerini taşıyan iki farklı mutant soyu kullanılmıştır. Bu iki mutant soy arasında yapılan çaprazlamalar sonucu elde edilen 72±4 saatlik trans-heterozigot larvalar I. taochia metanol ekstresi ve alkilleyici ajanlarla kronik olarak beslenmiştir. Tüm uygulama gruplarındaki larvalardan yetişen ergin bireylerin kanatlarından hazırlanan preparatlar ışık mikroskobunda farklı benek tiplerine göre taranmıştır. Çalışmamız sonucunda metanol ile hazırlanan bitki ekstresinin hiçbir konsantrasyonda genotoksik etki göstermediği buna karşın alkilleyici ajanlarla birlikte uygulandığında özellikle 5 ve 10 mg/mL'lik konsantrasyonlarda somatik mutasyon ve rekombinasyon oranlarını önemli ölçüde azalttığı belirlenmiştir. Özellikle EMS + I. taochia uygulama grubunun yüksek konsantrasyona sahip iki grubunda (2,5 ve 5 mg/mL) normal kanatlı bireylerde %inhibisyon oranının %63,46, serrat kanatlı bireylerde ise bu oranın %62,95'e kadar çıktığı gözlemlenmiştir. Elde ettiğimiz veriler istatistiksel olarak değerlendirildiğinde sonuçların anlamlı olduğu görülmüştür (p<0,05). Yapılacak daha ileri çalışmalarla bitki ekstraktındaki etken maddelerin ve bu maddelerin antigenotoksik etki mekanizmalarının açığa çıkartılması gerekmektedir.

The aim of this study was to determine the antigenotoxic effects against the genotoxic effect that is induced by two different alkylating agents (Cyclophosphamide = SF and Ethyl methanesulfonate = EMS) of the Iris taochia Woronow ex Grossh, an endemic of Turkey found in Erzurum region, by using five different concentration levels of overground methanol extracts of it (10; 5; 2,5; 1,25; and 0,625 mg/mL). For this purpose; SMART (Somatic mutation and recombination test), also known as wing spot test, was applied to Drosophila melanogaster. In this test technique, two different mutant strains carrying the recessive flare (flr3) and the multidirectional determinant genes (mwh) in D. melanogaster genome were used. The 72 ± 4 hour-trans-heterozygous larvae that are obtained as a result of the crossings made between these two mutant strains were chronically fed with the I. taochia methanol extract and alkylating agents. Preparations obtained from the wings of adults growing from larvae in all application groups were scanned based on the different types of spots under a light microscope. In light of all trials, it was observed that plant extract prepared with methanol showed no genotoxic effect at any concentration level whereas it is also observed that it significantly decreased the rates of somatic mutation and recombination, especially at concentrations of 5 and 10 mg/mL when it is applied with alkylating agents. Especially in the two highest concentrated groups of EMS + I. taochia extract application group (5 and 2,5 mg/mL), inhibition percentage was observed to be increased up to 63,46% in normal-winged subjects and up to 62,95% in serrate-winged subjects. Obtained results are observed to be statistically significant with p<0,05. Further advanced studies should be performed to reveal the active substances in the plant's extracts and antigenotoxic action mechanisms of these substances.